یکی از عوامل موثر بر سودآوری بانکها سرمایه بانک است. بانکها میتوانند با در اختیار داشتن سرمایه بالاتر به آسانی ثروت اعتباری خود را از طریق دادن وام افزایش و بدین ترتیب هزینه تامین وجوه را کاهش دهند. به علاوه، بانکها با نسبت سرمایه بیشتر معمولا نیاز کمتری به منابع مالی خارجی دارند که این به معنای اثر مثبت بر سودآوری بانک است.[1]علاوه براین، سرمایه بانک به صورت نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها اندازهگیری میشود، کفایت سرمایه را نشان میدهد و امنیت عمومی و سلامت موسسات مالی را به دنبال خواهد داشت در واقع سرمایه بالاتر به معنای توانایی بانک برای جذب زیانها و اداره کردن در عرض ریسک سهامداران است. GUL, S.; Irshad, K. and Zaman,K:61 (2011)
همچنین ممکن است سرمایه بالا، بانکها را به پذیرش ریسک بیشتر در پرتفولیوی داراییهایشان به وسیله افزایش پرداخت اعتبارات و تسهیلات به امید افزایش درآمد، تحریک کند. بنابراین، انتظار براین است که بین نسبت سرمایه و سودآوری بانک رابطه مثبتی وجود داشته باشد که این موضوع در مطالعات نشان داده شده است.[2]
با این وجود، نگهداری بیش از حد سرمایه و نقدینگی باعث کاهش ریسک و کاهش بازددهی هر بانک میشود. براین اساس، بانکهایی که سرمایه کمتری دارند، ریسک پذیر بوده و انتظار براین است که بازدهی بیشتری داشته باشند. بنابراین، نسبت سرمایه براساس فرضیه ریسک – بازدهی اثری منفی بر سودآوری خواهد داشت (Uchenna et.al,2012:17).
از عوامل موثر مهم در سودآوری بانکهای میتوان به سپردههای بانکی اشاره کرد. وجوهی اعم از پول رایج کشورو یا پول کشور خارجیکه اشخاص حقیقی و حقوق تحت شرایطی که قانون تعیین مینماید، نزد بانکها و موسسات اعتباری نگهداری مینمایند، سپرده نامیده میشود. قبول سپرده توسط بانک باعث ایجاد تعهدات متقابل بین بانک و مشتریان براساس قرارداد فیمابین میگردد. عواملی که میتوانند بر روند جذب سپردهها توسط بانکها تاثیرگذار باشند عبارتند از نقدینگی بخش خصوصی، نرخ سود پرداختی، تبلیغات بانک، جوایز پرداختی، تعداد شعب بانک، تسهیلات پرداختی، درآمد ملی، درآمد سالانه و نرخ رشد جمعیت. (هدایتی و همکاران،89:1383)
سپردهها به دو نوع سپردههای دیداری و سپردههای غیر دیداری قابل تقسیم هستند. سپرده دیداری، به سپردهای اطلاق میشود که به محض مطالبه آن از بانک و بدون اطلاع قبلی قابل پرداخت بوده و عیناً مانند وجه نقد قابلیت نقل و انتقال داشته باشد. این سپرده در محاسبه حجم پول کشور منظور میشود. در حالیکه سپرده غیر دیداری به سپردهای اطلاق می شود که در آن شخص سپرده گذار باید برای نقل و انتقال پول مراجعه کند. در یک تقسیمبندی دیگر نیز میتوان سپردهها را در چهار نوع قرضالحسنه جاری، قرض الحسنه پس انداز، سرمایهگذاری کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم بندی نمود.(هدایتی و همکاران،89:1383) به طوریکه:
– حساب قرضالحسنه جاری قرارداد دو جانبهای است که بنا به تقاضای اشخاص حقیقی و یا حقوقی در بانک افتتاح میشود. وجوه واریز شده در این حساب با صدور چک از طرف صاحب حساب برداشت و یا در وجه اشخاص ثالث کارسازی میگردد. این حساب از لحاظ هزینههای جذب و نگه داری جزء سپردههای ارزان قیمت محسوب میشود و به موجودی این گونه حسابها هیچ گونه سودی تعلق میگیرد. رابطه حقوقی بین سپردهگذار و بانک در این حساب رابطه دائن و مدیون بوده و مشتری در این قرارداد قرض دهنده (دائن) و بانک قرض گیرنده (مدیون) قلمداد میگردد.
– حساب قرضالحسنه پسانداز سپردهای است که دارنده آن وجوه مازاد بر مصرف خود را بدون قصد انتفاع به منظور برخورداری از اجر معنوی به بانک میسپارد تا در موقع ضروری و مورد نیاز آن را برداشت و رفع احتیاج نماید. از نظر ارتباط حقوقی، رابطه بانک با سپردهگذار رابطه دائن و مدیون دارد، لذا بانک مکلف است عندالمطالبه اصل سپردههای قرضالحسنه را مسترد نماید. از نظر هزینه جذب و نگهداری این نوع سپرده از جمله سپردههای ارزان قیمت بانک محاسبه میگردد به این حساب سودی تعلق نمیگیرد.
– در سپرده سرمایهگذاری کوتاه مدت، بانکها به وکالت از طرف سپردهگذار با داشتن حق توکیل به غیر، وجه سپرده را به طور مشاع بکار گرفته و منافع حاصله را پس از کسر حقالوکاله مطابق مقررات با داشتن حق المصالحه منافع را به تناسب مبلغ و مدت وجوه به کار گرفته شده احتساب و به سپردهگذار یا قائم مقام قانونی وی پرداخت مینماید.
– سپرده بلندمدت برای دورههای یکساله، دوساله، سهساله، چهارساله، پنجساله افتتاح میگردد. این نوع سپردهها که بانک در به کار گرفتن آنها وکیل سپردهگذار می باشد، در امور مشارکت، مضاربه، اجاره به شرط تملیک و سایر معاملات مورد استفاده قرار میگیرد. منافع حاصل از عملیات مذکور بر اساس قرارداد منعقد شده، متناسب با مدت و مبلغ سپردههای سرمایهگذاری و رعایت سهم منابع بانک در کل وجوه به کار گرفته شده تقسیم و پس از کسر حقالوکاله به بانک پرداخت خواهد شد.
[1]. Berger(1995)
[2]. Dmiguek-kunt and huzinga(1998); Abreumendes(2000); Ben Naeaur(2003); Yokeley(2007); Ditvish (2009)
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
درباره این سایت